การจัดองค์ประกอบของภาพ

การถ่ายวีดีโอหรือถ่ายรูปสิ่งสำคัญที่ต้องคำนึงถึงคือเรื่ององค์ประกอบของภาพ ซึ่งประกอบไปด้วยความสมดุล (balance), สัดส่วนของภาพ (perspective), รูปร่าง (shape) และรูปแบบ (form) ซึ่งเป็นส่วนประกอบในภาพ ในแต่ละช็อตของการถ่ายวีดีโอควรจะคำนึงถึงความสัมพันธ์ขององค์ประกอบต่างๆที่ได้กล่าวมา โดยเราอาจจะใช้ความคิดสร้างสรรค์เพิ่มเติมลงไป เพื่อทำให้ภาพที่ได้ดูสวยงามมากยิ่งขึ้น

A. การจัดองค์ประกอบของวัตถุที่อยู่นิ่ง (Stationary Subjects)

แนะนำการจัดองค์ประกอบภาพของวัตถุที่อยู่นิ่ง เช่น อาคารสถานที่ วิวทิวทัศน์

Framing (กรอบของภาพ)

รูปแบบของกรอบการแสดงผลจะมีอยู่ 2 รูปแบบ ได้แก่ แบบ 16:9 Widescreen และแบบ 4:3 TV screen ซึ่งจะขึ้นอยู่กับว่าเราตั้งค่าในกล้องถ่ายวีดีโอไว้เป็นแบบไหน ถ้าเราถ่ายวีดีโอมาแบบ 16:9 เราสามารถใช้ software ที่ใช้ในการตัดต่อวีดีโอช่วยแปลงขนาดของกรอบให้เป็น 4:3 ได้ โดยขอบบางส่วนจะถูกตัดออกไป เราสามารถใช้ความคิดสร้างสรรค์ในการหากรอบให้ภาพได้ เช่น หน้าต่าง ประตู หรืออาจจะเป็นหน้าจอ LCD สามารถใช้เป็นกรอบในการถ่ายวีดีโอได้

 กฎสามส่วน (Rule of Thirds)

เหมาะสำหรับการถ่ายวีดีโอประเภทวิวทิวทัศน์ เป็นการแบ่งภาพในแนวนอนออกเป็นสามส่วนเท่าๆกัน ถ้าเราต้องการถ่ายวีดีโอเน้นท้องฟ้าก็แบ่งพื้นที่ให้ท้องฟ้า 2 ส่วน เหลือพื้นที่สำหรับพื้นดิน 1 ส่วน ถ้าเราต้องการถ่ายวีดีโอเน้นพื้นดินก็ให้ทำตรงกันข้ามกัน

จุดตัดเก้าช่อง

ให้เราขีดเส้นในแนวตั้งและแนวนอนอย่างละ 2 เส้นในภาพ จะเกิดช่องทั้งหมด 9 ช่องและจะได้จุดตัดทั้งสิ้น 4 จุด โดยทั้ง 4 จุดนั้นเป็นตำแหน่งที่วางวัตถุหลักลงไปในภาพแล้ว จะทำให้ภาพนั้นดูดี น่าสนใจ ไม่แข็งจนเกินไป

มุมมองของภาพ (Viewpoint )

การถ่ายวีดีโอเพื่อที่จะสื่อถึงอารมณ์ความรู้สึกของภาพที่แตกต่างกัน เราจะอาศัยมุมมองของภาพเป็นตัวสื่อความหมาย โดยเราจะใช้ทักษะในการถือกล้องวีดีโอเป็นตัวควบคุมการถ่ายวีดีโอในมุมต่างๆ หรือเราอาจจะใช้วัตถุวางไว้อยู่ที่ตำแหน่งต่างๆกัน เพื่อที่จะทำให้ภาพดูแล้วเกิดมิติของภาพ เรามาลองดูตัวอย่างมุมมองของภาพกัน

1) การถ่ายวีดีโอมุมสูง (Birds-eye-view)

วิธีการถ่ายวีดีโอมุมสูงอาจจะใช้วิธียกกล้องวีดีโอไว้บนศีรษะ หรืออาจจะยืนบนเก้าอี้ บันได ในการรับถ่ายวีดีโองานแต่งงานจะใช้วิธีนี้มากในช่วงพิธีเดินขบวนขันหมาก เพราะว่าถ้าเรายืนถ่ายวีดีโอด้วยมุมปกติ คนที่ยืนถือของอยู่ด้านหลังจะมองไม่เห็นเพราะถูกบัง ประโยชน์ในการถ่ายวีดีโอมุมสูง คือ ช่วยเปิดเผยรายละเอียดต่างๆในภาพ และประโยชน์อีกอย่างหนึ่งก็คือ ในกรณีที่ฉากหลังของเราค่อนข้างรก เราอาจจะใช้วิธีนี้ถ่ายวีดีโอเพื่อเลี่ยงฉากหลัง

2) การถ่ายวีดีโอมุมต่ำ (Worms-eye-view)

วิธีการถ่ายวีดีโอมุมต่ำอาจจะใช้วิธีย่อเข่า นั่งลง หรือนอนถ่ายวีดีโอ การถ่ายวีดีโอในมุมต่ำจะทำให้วัตถุที่ถูกถ่ายดูมีพลังมากขึ้น น่าเกรงขาม ในการรับถ่ายวีดีโองานแต่งงานเราจะใช้วิธีนี้ถ่ายวีดีโอตอนที่คู่บ่าวสาวเดินเข้าพิธีในงาน ซึ่งจะทำให้ภาพที่ออกมาดูแล้วเปรียบเสมือนความรักของทั้งคู่ดูยิ่งใหญ่ อลังการ

การเปลี่ยนแปลงความยาวโฟกัส (Focal Length)

การถ่ายวีดีโอโดยใช้ความยาวโฟกัสที่แตกต่างกันจะทำให้องค์ประกอบของภาพที่ได้แตกต่างกัน เช่น การถ่ายวีดีโอด้วยความยาวโฟกัสสั้น (Wide angle) จะทำให้เห็นองค์ประกอบต่างๆในภาพมากขึ้น แต่จะเกิดการบิดเบี้ยวของภาพที่บริเวณขอบของภาพ ส่วนการถ่ายวีดีโอด้วยความยาวโฟกัสยาว (Telephoto) จะทำให้เห็นองค์ประกอบของภาพน้อยลง แต่เมื่อเราถ่ายวัตถุจะทำให้ฉากหลังของวัตถุหลุดโฟกัสไป (หลังละลาย) ซึ่งจะทำให้วัตถุดูเด่นยิ่งขึ้น ในการรับถ่ายวีดีโองานแต่งงานเราจะถ่ายวีดีโอด้วยความยาวโฟกัสสั้นกับพวกอาคารสถานที่ สิ่งตกแต่งประดับประดา การถ่ายรูปหมู่หน้าซุ้ม ส่วนการถ่ายวีดีโอแบบ Telephoto เราจะใช้ถ่ายแบบ candid คือ การแอบถ่ายเพื่อเก็บอารมณ์ของคน

B. จัดองค์ประกอบของวัตถุเคลื่อนที่ (Movement Subjects)

Walking Room

เมื่อเราถ่ายวีดีโอวัตถุที่กำลังเคลื่อนที่ด้วยการแพน เราควรเหลือพื้นที่ว่างในทิศทางที่วัตถุเคลื่อนที่ไปด้านหน้ามากกว่าพื้นที่ด้านหลัง เพื่อที่จะสื่อความหมายว่าวัตถุกำลังเคลื่อนที่ไปข้างหน้าต่อไป วิธีการถ่ายวีดีโอ คือ เริ่มต้นแพนกล้องถ่ายวีดีโอ โดยให้เหลือพื้นที่ว่างประมาณ 2 ใน 3 ในทิศทางที่วัตถุกำลังเคลื่อนที่ไปช้างหน้า พอถึงตำแหน่งที่ต้องการแล้วให้เราหยุดแพนและปล่อยให้วัตถุเคลื่อนที่หลุดเฟรมออกไป

Head Room

ในการถ่ายวีดีโอบุคคล เราไม่ควรวางตำแหน่งของศีรษะคนไว้ตำแหน่งตรงกลางของเฟรม เพราะจะทำให้องค์ประกอบของภาพขาดความสมดุลเนื่องจากมีพื้นที่ว่างมากเกินไประหว่างศีรษะของคนกับขอบบนของเฟรม เราควรจะเหลือพื้นที่ว่างซักเล็กน้อย

Looking Space

การถ่ายวีดีโอที่หยุดนิ่งอยู่กับที่ เราควรเว้นที่ว่างด้านหน้าในทิศทางที่คนมองออกไป จะทำให้ภาพดูสบายตา ไม่อึดอัด และเป็นการสื่อความหมายว่าผู้พูดกำลังมองอะไรบางอย่างอยู่

Shot Size

เราสามารถถ่ายวีดีโอโดยการจัดองค์ประกอบภาพได้หลายรูปแบบ ซึ่งขนาดของแต่ละช็อตจะสื่อความหมายที่แตกต่างกัน เรามาลองดูว่ามีช็อตแบบไหนบ้าง

Long Shot (LS) – เปิดเผยบรรยากาศของภาพอย่างกว้างๆ ให้เห็นว่าในบริเวณนั้นประกอบด้วยอะไรบ้าง มีการทำกิจกรรมอะไรอยู่

Medium Shot (MS) – การถ่ายวีดีโอคนตั้งแต่เอวขึ้นไป

Close-up Shot (CU) – การถ่ายวีดีโอคนตั้งแต่หน้าอกขึ้นไป เพื่อแสดงอารมณ์ความรู้สึกของคนนั้นๆ

Big Close-up Shot (BCU) – การถ่ายวีดีโอคนตั้งแต่คางขึ้นไปจนถึงหน้าผาก เพื่อเน้นอารมณ์ความรู้สึกของคนในภาพมากขึ้น